Πρωτογενής πρόληψη του καρκίνου του μαστού

Ο καρκίνος του μαστού είναι ιάσιμος υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει έγκαιρη διάγνωση, η οποία επιτυγχάνεται με τον προσυμπτωματικό έλεγχο. Η διάγνωση της νόσου σε πρώιμο στάδιο δίνει τη δυνατότητα έγκαιρης θεραπευτικής αντιμετώπισης που μειώνει την πιθανότητα επανεμφάνισης της νόσου και αυξάνει την επιβίωση της ασθενούς.

Η μαστογραφία είναι το κύριο μέσο προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού. Η ηλικία έναρξης και η συχνότητα μαστογραφικού ελέγχου ποικίλλουν ανάμεσα στις διάφορες χώρες. Σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες για τον Ελληνικό πληθυσμό, ο προληπτικός έλεγχος του πληθυσμού ξεκινά στην ηλικία των 40 ετών με μαστογραφία και κλινική εξέταση.

Σε κάθε περίπτωση ο κλινικός ιατρός θα κρίνει με βάση το ιστορικό της κάθε γυναίκας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μαστού της, για το εάν χρειάζεται συμπληρωματικός απεικονιστικός έλεγχος με υπερηχογράφημα ή μαγνητική μαστογραφία.

Αν και έχουν εντοπιστεί παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού, η ακριβής αιτία ανάπτυξης της νόσου δεν είναι γνωστή. Εντούτοις, υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του σχετικού κινδύνου εμφάνισης της νόσου, με την υιοθέτηση συγκεκριμένων καθημερινών πρακτικών και τρόπου ζωής.

Υγιεινή Διατροφή

Έρευνες έχουν δείξει ότι η σωστή διατροφή και η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους βοηθούν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Η κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων φρούτων και λαχανικών, η μείωση της κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών οξέων και η αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων με χημικά πρόσθετα και ζάχαρη βοηθούν στην πρόληψη πολλών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Το σωματικό βάρος πρέπει να διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα, καθώς η παχυσαρκία, μέσω της αύξησης των επιπέδων οιστρογόνων, έχει ενοχοποιηθεί για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού.

Περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ

Η κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με την εμφάνιση καρκίνου του μαστού και ο κίνδυνος αυξάνεται ανάλογα με την προσλαμβανόμενη ποσότητα. Αυτό συμβαίνει λόγω της επίδρασης του αλκοόλ που επεμβαίνει στο μεταβολισμό των οιστρογόνων. Αποφυγή καπνίσματος Αν και η συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος και καρκίνου του μαστού δεν είναι ξεκάθαρη, υπάρχουν μελέτες που ενοχοποιούν τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό κάπνισμα για την εμφάνιση της νόσου. Η αποφυγή του καπνίσματος, όπως και για τους περισσότερους καρκίνους, θεωρείται πάντως προστατευτικός παράγοντας.

Αποφυγή καπνίσματος

Αν και η συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος και καρκίνου του μαστού δεν είναι ξεκάθαρη, υπάρχουν μελέτες που ενοχοποιούν τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό κάπνισμα για την εμφάνιση της νόσου. Η αποφυγή του καπνίσματος, όπως και για τους περισσότερους καρκίνους, θεωρείται πάντως προστατευτικός παράγοντας.

Σωματική άσκηση

Η φυσική δραστηριότητα αποτελεί ακόμα έναν παράγοντα που σχετίζεται άμεσα με τον καρκίνο του μαστού. Η σωματική άσκηση επηρεάζει τα επίπεδα των ορμονών και συμβάλλει στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Η ήπια και τακτική σωματική άσκηση, που μπορεί να περιλαμβάνει περπάτημα, ποδηλασία ή ήπια άθληση, αποτελεί ασπίδα κατά του καρκίνου του μαστού.

[...]

Κλινική εξέταση μαστού

Ο συστηματικός έλεγχος με προληπτικές απεικονιστικές εξετάσεις σε συνδυασμό με την ετήσια κλινική εξέταση, έχει σαν αποτέλεσμα την ανίχνευση του καρκίνου του μαστού σε πρώιμα στάδια. Η κλινική εξέταση του μαστού από εξειδικευμένο ιατρό αυξάνει την πιθανότητα έγκαιρης αναγνώρισης παθολογικών ευρημάτων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ειδικοί τύποι καρκίνου του μαστού που ο απεικονιστικός έλεγχος μπορεί να είναι ψευδώς αρνητικός και η κλινική εξέταση από μόνη της να θέσει την υποψία ύπαρξης της νόσου.

Με την κλινική εξέταση των μαστών αναγνωρίζονται ογκίδια στους μαστούς ή τις μασχαλιαίες χώρες, ύπαρξη υγρού εκκρίματος από τις θηλές, αλλαγές στο δέρμα του μαστού ή της θηλής του τύπου της εισολκής, της ερυθρότητας, του εκζέματος, του οιδήματος, κ.α. Με βάση τα ευρήματα από την κλινική εξέταση, προτείνεται περαιτέρω διερεύνηση, εάν απαιτείται.

 

[...]

Αυτοεξέταση μαστών

Η πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο «όπλο» που έχουμε στα χέρια μας για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Στην πρώιμη διάγνωση μπορεί να συμβάλλει και η αυτοεξέταση, καθώς υπολογίζεται ότι περίπου 20-40% των γυναικών με κακοήθεια στον μαστό ψηλάφησαν τη βλάβη μόνες τους.

Η αυτοεξέταση του μαστού σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες πρέπει να γίνεται κάθε μήνα, από την 7η ημέρα έως τη 10η ημέρα του κύκλου. Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, επιλέγεται μια ημερομηνία στην οποία κάθε μήνα επαναλαμβάνεται η εξέταση.

Τα βήματα για μια σωστή αυτοεξέταση:

1. Σε χώρο με ικανοποιητικό φωτισμό, αφαιρείτε τα ρούχα σας και στέκεστε όρθια μπροστά σε ένα καθρέφτη. Εξετάζετε τους μαστούς σας για τυχόν αλλαγές στο μέγεθος, την υφή ή το χρώμα τους. Ελέγχετε για πιθανή εκροή υγρού από τις θηλές, για εισολκή ή ρυτίδωση στο δέρμα ή τις θηλές των μαστών, για διογκώσεις στους μαστούς ή τις μασχάλες που δεν προϋπήρχαν.

2. Υψώνετε τα χέρια σας σε ανάταση και παρατηρείτε τους μαστούς από όλες τις πλευρές.

3. Χρησιμοποιώντας τα τρία μεσαία δάκτυλα και εφαρμόζοντας ήπια πίεση, ψηλαφάτε κυκλικά ή ακτινωτά όλη την έκταση και των δυο μαστών, καθώς και τις μασχαλιαίες χώρες.

4. Η διαδικασία πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας το κάθε χέρι για τον έλεγχο του αντίπλευρου μαστού.

5. Η ψηλάφηση επαναλαμβάνεται σε ξαπλωμένη θέση με τη χρήση ενός μαξιλαριού πίσω από την πλάτη.

6. Η εξέταση κατά τη διάρκεια του ντους μπορεί να κάνει τον έλεγχο πιο εύκολο.

Η αυτοεξέταση είναι χρήσιμη για να γνωρίσετε το στήθος σας και να ανιχνεύσετε τυχόν αλλαγές, που θα πρέπει να σας οδηγήσουν έγκαιρα στον γιατρό σας. Εντούτοις, δεν αντικαθιστά ούτε τον ετήσιο κλινικό έλεγχο από τον εξειδικευμένο ιατρό, ούτε φυσικά τον προληπτικό έλεγχο με μαστογραφία.

Ειδικά σε περίπτωση που ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του μαστού, συμβουλευθείτε το γιατρό σας, ο οποίος θα σας καθοδηγήσει για το πώς και πότε πρέπει να εξετάζεστε.

[...]